Gezonde vitamine D-spiegel geeft dementie minder kans

Er is een direct verband tussen een lage vitamine D-spiegel en het ontstaan van verschillende vormen van dementie. Onderzoekers van de University of South Australia analyseerden de gegevens van een kleine 300.000 volwassenen en constateerden dat in Westerse landen 17 procent van de dementiegevallen kan worden verholpen als de vitamine D-spiegel bij niemand lager is dan 50 nanomol/L.  

De meeste Nederlandse artsen beschouwen een vitamine D-spiegel van 50 nanomol/L als het minimum wat gezonde mensen zouden moeten hebben, maar steeds meer endocrinologen vinden dat die richtlijn te bescheiden is. De internationale Endocrine Society vindt bijvoorbeeld dat deze minimumwaarde 75 nanomol/L zou moeten zijn.  

Terwijl de discussie over de optimale hoeveelheid vitamine D nog lang niet is uitgevochten, is al wel duidelijk dat grote groepen onvoldoende vitamine D binnenkrijgen. Eén op de 3 Nederlanders heeft in de wintermaanden een vitamine D-spiegel die onder de 30 nanomol zit. Meer daarover, en over welke manieren een lage vitamine D-spiegel zich laat normaliseren, leest u hier. 

De studie die de Australiërs publiceerden in de American Journal of Clinical Nutrition is om meerdere redenen een wetenschappelijk wapenfeit. De onderzoekers hadden om te beginnen de beschikking over de gegevens van een groot aantal studiedeelnemers, die ook nog eens waren verzameld door goed opgeleide zorgwerkers en wetenschappers. Dat was tussen twee haakjes gebeurd in Engeland, binnen een project dat UK Biobank heet.  

De studiedeelnemers waren 37-73 jaar toen de studie begon. De onderzoekers konden ze 10-14 jaar volgen. De onderzoekers kenden de vitamine D-spiegel in het bloed van de proefpersonen en hun leefstijl. De Australiërs wisten dus ook hoeveel de deelnemers bewogen en hoe vaak ze in de zon kwamen. Bovendien kenden de Australiërs een aantal belangrijke genen van de studiedeelnemers, die invloed hadden op de werking van vitamine D in het lichaam.  

Door die grote hoeveelheid aan en de kwaliteit van de gegevens, en ook dankzij nieuwe statistische methoden, konden de Australiërs niet alleen het effect van leefstijl wegfilteren, maar ook het effect van de genen. Dat was nog niet eerder gebeurd.  

“Vitamine D is een hormoon waarvan steeds duidelijker wordt dat op het op heel, heel veel aspecten van onze gezondheid van invloed is”, zegt onderzoeksleider Elina Hyppönen in een persbericht. “Dat geldt ook voor de gezondheid van onze hersenen. Het is tot nu toe bijzonder moeilijk geweest om in te schatten wat er zou gebeuren als we het tekort aan vitamine D op grote schaal zouden kunnen opheffen. Ons onderzoek is wat betreft de eerste.” 

De Australiërs vonden trouwens niet alleen een positief effect van een adequate vitamine D-spiegel op dementie. Ook de kans op beroerte verminderde door het verhogen van een te lage naar een gezonde vitamine D-spiegel. 

Navale (2022), Vitamin D and brain health: an observational and Mendelian randomization study. 

University of South Australia (2022), Vitamin D deficiency leads to dementia (Press Release).